"Mob Psycho 100" and the "Heta-uma" Movement

"Heta-uma".

Sự chuyển dịch "Heta-uma" là gì?



Nhật Bản gần như là một đất nước đã phải chịu nhiều cuộc xung đột và sự đau khổ xuyên suốt chặng đường lịch sử của họ. Giữa các cuộc binh biến chiến tranh cùng những thảm họa tự nhiên, sự tổn hại đã dần là một khái niệm thực tế trong tinh thần người Nhật Bản - một sự thừa nhận từ xã hội đương đại khi vẫn đang cố gắng đương đầu và đi đến việc thỏa hiệp song hành với nó. Để đối phó với những thảm kịch đã từng xảy đến trên mảnh đất quê hương cũng như với đồng bào đồng hương của họ, trí tưởng tượng đã trở thành một nguồn sức mạnh cho cơ chế đối phó cùng sự phát triển tiến bộ. Như là một kết quả tất yếu, nó không phải là điều gì quá lạ kỳ khi bạn nhìn thấy nhiều tác giả và các nhà đạo diễn phim gắn kết nó dưới hình thức cách kể chuyện liên quan đến nghịch cảnh và tình trạng bị tàn phá bên trong các tác phẩm của họ. Dù rằng nó là những cơn thịnh nộ từ những con quái khổng lồ với nhiều ngụ ý mang tính biểu tượng, hoặc một sự mô tả mang đặc tính con người hơn trong những mối quan hệ thử thách gay go; ở đây không hề thiếu vắng các câu chuyện này bên trong nghệ thuật điện ảnh, hay như anime và manga đã minh chứng hùng hồn rằng trí tưởng tượng phong phú thường có xu hướng mô phỏng hiện thực xã hội.

Tuy nhiên, cùng với "bong bóng kinh tế" và sự vươn dài của "chủ nghĩa duy vật" trong những năm 1960, một tính đối ngẫu thêm vào giữa cơ chế đối phó và sự tương quan phát sinh. Phần đông xã hội tiêu dùng đã thúc đẩy và củng cố một hình ảnh phản chiếu xu thế thẩm mỹ hóa (aestheticize) của người theo chủ nghĩa hoàn hảo (perfectionism) và vẻ đẹp thanh tao (polish) - trong một phần nhỏ nhằm giúp mọi người có thể quên đi sự hung bạo của quá khứ, hoặc thậm chí cả những mối quan hệ thử thách gay go hiện tại của chính họ. Dẫu rằng nó chưa hẳn đã thoái trào, khi rất nhiều nghệ thuật đại chúng (pop art) và các bản vẽ đồ họa (graphics) vẫn lựa chọn việc truyền bá vào trong các phương tiện truyền thông định hướng khách hàng (consumer-driven) hiện đại để vẽ nên một hình ảnh khô cằn về một nền văn hóa với một bản sắc phức tạp hơn và có lẽ nhiều mâu thuẫn hơn.

"heta-uma".

Điều này mang lại cho người viết tới một cái túi chứa đầy sự hứng thú trong tính phản văn hóa (counter-culture) bên trong nền văn hóa Nhật Bản: sự chuyển dịch "heta-uma" những năm 1970. Trong sự bác bỏ đến từ vẻ đẹp thanh tao cứng nhắc của thị hiếu nghệ thuật đại chúng (pop art), "heta-uma" mang một phong cách hội họa liên quan đến tính nguyên sơ, sự phô bày chưa hoàn hảo của nghệ thuật. Đặc điểm nổi bật của nó là đường nét lộn xộn (messie) và tươi sáng, màu sắc sặc sỡ; "heta-uma" thường được nhấn mạnh các yếu tố không tâng bốc (unflattering) hoặc thậm chí là sự kỳ cục của thân phận con người. Thêm nữa, phần nhiều nghệ thuật "heta-uma" của thời kỳ này được hội tụ trên đồng thời cả tính bao bọc siết chặt (embracing) và sự phá vỡ nguyên tắc từ xu hướng Mỹ hóa (Americanization) tại Nhật Bản. Một số họa sĩ sẽ chọn những danh xưng bút pháp táo bạo mà đã được bao hàm những ngôn từ tiếng Anh cùng một mô-típ phổ biến để mô tả - thường nằm trong những trò đùa nhẹ nhàng - những thứ ẩn sâu trong một người lực sĩ cực kỳ nam tính. Như vậy, sự chuyển dịch "heta-uma" đã chiếm giữ nỗi lo sợ mang tính xung đột và sự bực bội bất bình mà phát sinh như một kết quả của lý tưởng Mỹ sau sự chiếm đóng Nhật Bản.

Bên cạnh sự phản ánh tập tục văn hóa đổi thay trong giai đoạn thời gian biến động, sự dịch chuyển "heta-uma" cho phép nhiều nghệ sĩ truyền đạt nỗi buồn sâu thẳm và các xung đột thông qua tác phẩm của họ. Bởi vì nó là một sự chuyển dịch được xây dựng lại dựa trên sự từ chối những lễ nghi đã được hợp thức hóa, sự biểu đạt mang phong cách từng tác giả và các thử nghiệm đã trở nên quá phổ biến. Họa sĩ Suehiro Maruo đồng thời là mangaka thể loại "Ero-guro" (tóm lược cho tính khiêu dâm - kỳ cục) đã đạt tới sự nổi danh cho sự song hành kề nhau của chủ nghĩa tự do (liberal) của ông, cùng sự mô tả phi lý về tình dục và cả tính trụy lạc để chống đối lại chủ nghĩa quân phiệt (militaristic), chủ nghĩa dân tộc cực đoan (ultra-nationalist front) của Nhật Bản. Hình tượng được Maruo miêu tả sinh động bên trong tác phẩm manga của ông như một dụng ý kích thích khêu gợi để đặt ra câu hỏi ý niệm có liên quan đến sự lệch lạc và điều phù hợp đúng đắn. Những luận giải chính trị và đời sống xã hội là những sự tác động mạnh mẽ lèo lái ý thức hệ phía sau các câu chuyện của Maruo; nhưng trên tất thảy, ông ấy là một cá nhân riêng lẻ cho phép sự tự do biểu lộ cảm xúc cá nhân trong tình trạng bất ổn thông qua góc nhìn nghệ thuật của bản thân.

"heta-uma".

Dẫu cho nghệ thuật "heta-uma" tiếp tục được tiếp xúc hóa quốc tế nhiều hơn nữa trong giới nghệ thuật thích hợp, phong cách này hiếm khi được nhìn thấy trong anime và manga hiện đại. Là một ngành công nghiệp định hướng khách hàng (consumer-driven), nó được đặt vào lý do là một phong cách vẽ đặc biệt nổi bật không tâng bốc thiết kế nhân vật, mà sẽ không mang quá nhiều tính thị trường. Tuy nhiên, nó không có nghĩa rằng tính thẩm mỹ của "heta-uma" hoàn toàn thiếu vắng trong nghệ thuật truyền thông, bởi vì ở đây các họa sĩ và những người sáng tạo vẫn tiếp tục có một sự ưa thích dành cho phong cách này.

Mob Psycho 100 có lẽ không phải là cái tên đầu tiên mùa xuân này được để tâm khi nghĩ đến "heta-uma", nhưng tác phẩm này của ONE trong manga gốc là một cách tân rất hiện đại của sự chuyển dịch. Dẫu cho một tác phẩm shounen là phần cốt lõi của nó, Mob Psycho 100 đã không né tránh sự sai lệch từ các xu hướng thiết kế phổ biến. ONE đã bắt đầu cách vẽ trong vai trò một họa sĩ webcomic (vẽ truyện tranh trên web) và công việc chuyên môn của anh ấy trong Mob Psycho 100 có xu hướng gặp nhiều khó khăn hơn so với các tiêu chuẩn đã được chấp nhận từ vẻ đẹp thanh tao đã từng thấy nhiều trong các ấn phẩm manga thương mại. Ngoài ra, ONE thường xuyên vẽ tuyến nhân vật của bản thân với tỷ lệ phi thực tế như phần đầu hoặc phần bán thân (torsos) với nhiều tính khôi hài, và nó không hề có sự liên quan đến việc duy trì cấu trúc cân đối hoàn hảo. Nó không quá hiếm để nhìn tuyến nhân vật với sự khác biệt về kích thước đôi mắt hoặc bàn tay từ các bảng vẽ; lựa chọn này có thể sẽ hơi gây lúng túng cho khán giả không quen với phong cách vẽ của ONE.

Trong khi nét vẽ của ONE có lẽ hiện ra không chuyên nghiệp đôi chỗ, nhưng nó đã thêm vào chính bản thân nó tính độc đáo để mô tả con người như tính không hoàn hảo hoặc sự thiếu sót ở bên trong Mob Psycho 100. Từ nhiều các ví dụ rõ ràng, chẳng hạn như là tuyến nhân vật nền được vẽ với chiếc mũi lớn hơn cho đến tầm nhìn không tốt từ phía những câu chú phép trừ tà vụng ẩu của Reigen cùng việc bị thấm đẫm ướt sũng mồ hôi, một anh chàng tệ nhưng khá hài hước hóm hỉnh; bên cạnh đó là đặc tính con người thân ái đã trở thành một điểm sáng khá đáng giá.

"heta-uma".

Một trong những minh chứng tốt nhất về cách thức Mob Psycho 100 khơi gợi lại những tư tưởng từ sự chuyển dịch "heta-uma" chính là sự mô tả của nó về "Câu Lạc Bộ Nâng cao Cơ bắp". Họ được mô tả như những anh chàng đẹp trai chơi thể thao - cực kỳ nam tính hấp dẫn - những cậu chàng được thêm vào đó nhiều hơn tính cơ bắp mà bất kỳ chàng trai trung học nào có thể từng đạt được, các thành viên của "Câu Lạc Bộ Nâng cao Cơ bắp" đều đã có sự giả mạo bởi sự nam tính hời hợt của họ và không những vậy lại còn nhận được sự kính trọng từ Mob. Nó là một hình ảnh có tính xung đột: một điều chúng ta tìm thấy chính chúng ta cười đùa vui vẻ, mà đó còn là một biểu tượng của sức mạnh và niềm tin - một sự phá vỡ mang tính đồng thời và sự bao hàm bao quát từ một ý tưởng.

Trên tất cả những điều đó, cả hai phiên bản manga và anime của Mob Psycho 100 thúc đẩy sự biểu lộ nghệ thuật cùng sự đổi chiều các xu hướng thiết kế phổ biến. Phiên bản anime chuyển thể của Yuzuru Tachikawa và Yoshimichi Kameda là một sân khấu của một nhà hoạt họa được tràn đầy các bức tranh tĩnh vật hoàn toàn vẽ tay (hand-drawn), được hoạt họa sơn dầu (oil painting) và một sự phô bày kỹ thuật động lực học của phần cử động. Thiết kế nhân vật của ONE đã được duy trì tốt bằng nguyên tắc thẩm mỹ từ anime, nhưng những nhà hoạt họa vẫn còn được phép thêm vào đó sự tự do để thử nghiệm và phân nhánh từ chất liệu nguyên tác manga gốc. Trong khi vẫn còn có sự góp mặt trong ranh giới của đối tượng shounen, Mob Psycho 100 là một tác phẩm với một sự nhận diện thị giác rõ ràng rằng sẽ không có một sự phù hợp với các tiêu chuẩn tương tự trong chủ nghĩa hoàn hảo như nhiều tác phẩm đương thời của nó. Trong hướng đi này, sự mạo hiểm phong cách nghệ thuật của nó gợi nhớ sự chuyển dịch "heta-uma" từng xuất hiện trong quá khứ.

"heta-uma".

Suy nghĩ của bạn về phong cách nghệ thuật của ONE và liệu bạn có cảm thấy nó đã có sự nổi bật so với những thiết kế phổ biến từ các bộ anime khác? Hãy cho chúng tôi biết những suy nghĩ của bạn trong phần bình luận bên dưới!
====
Brandon là một người viết các bài nổi bật dưới tên Brand cho Crunchyroll và cũng viết các bài xã luận liên quan đến anime tại blog Moe-Alternative của anh ấy. Trao đổi với anh ấy bằng một cuộc trò chuyện trên Twitter của anh tại địa chỉ @Don_Don_Kun! 

Writer: Brandon Teteruck (Source: Crunchyroll)
Translator: Breeze.

Share on Google Plus

About http://manga-anime-lightnovel.blogspot.com/